پوکی استخوان بیماری خاموش قرن حاضر
همه آنچه در مورد پوکی استخوان باید بدانید
پوکی استخوان بیماری است که با کاهش توده استخوانی و تغییر ساختمان میکروسکوپی استخوان، منجر به افزایش شکستگی استخوان و افزایش ریسک شکستگی (نه لزوما بروز شکستگی) می‌شود.
به گزارش روابط عمومی شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)، پوکی استخوان یا استئوپروز از دیرباز وجود داشته، ولی زیاد مورد توجه قرار نمی‌گرفت به دلیل این‌که علائم خاصی به غیر از شکستگی استخوان در موارد پیشرفته از خود نشان نمی‌دهد.
استخوان بافت زنده‌ای است که از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده است. لایه داخلی ضخیم بوده و از شبکه‌های محکمی تشکیل شده که توده استخوانی را ایجاد می‌کند. در بدن انسان استخوان‌ها به طور مرتب ساخته شده و از بین می‌روند. البته سرعت این روند در تمام عمر فرد یکسان نیست؛ به طوری که توده استخوانی در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی به حداکثر میزان خود می‌رسد و سپس به تدریج کاهش می‌یابد.
اگر میزان تخریب استخوان بیش از ساخته شدن آن باشد، فضا‌های بین شبکه‌های داخلی استخوان بزرگ می‌شوند و در نهایت اختلال پوکی استخوان اتفاق می‌افتد. در این وضعیت، استخوان ضعیف شده و با کوچک‌ترین ضربه دچار شکستگی می‌شود. این پدیده در سنین سالمندی شایع بوده، اما با اقدامات ساده‌ای می‌توان آن را به تاخیر انداخت یا شدت آن را کاهش داد.
علامت پوکی استخوان چیست؟
اهمیت پوکی استخوان در این است که اغلب تا زمان شکستگی استخوانی علامتی ندارد. ستون فقرات، استخوان ران، لگن، مچ دست و انتهای ساعد به ترتیب شایع‌ترین محل‌هایی هستند که در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می‌شوند. بسیاری از شکستگی‌های ستون فقرات فقط با درد شدید پشت همراه هستند و علامت دیگری ندارند. انحراف ستون مهره‌ها در اثر جوش خوردن خودبخودی آن‌ها می‌تواند از علایم این بیماری باشد.
پوکی استخوان، بیماری خاموش قرن حاضر
پوکی استخوان «بیماری خاموش» نامیده می‌شود، زیرا علائم بالینی نداشته و در صورت پیشگیری و درمان نکردن پیشرفت می‌کند و اولین بار خود را با عوارض جانبی که همان شکستگی استخوان و حتی گاهی مرگ است نشان می‌دهد. در حالی که این بیماری ناتوان‌کننده، در مراحل اولیه قابل تشخیص، پیشگیری و درمان است.
این بیماری بزرگ‌ترین دغدغه خانم‌ها برای روزهای میانسالی است. مشکلی که دیر یا زود سراغ همه ما را خواهد گرفت؛ بنابراین خود را آماده مقابله کنید. پوکی استخوان در زنان چهار برابر مردان است و از هر دو زن بالای ۵۰ سال یک نفر و از هر هشت مرد بالای ۵۰ سال یک نفر به پوکی استخوان مبتلا هستند.
چه عواملی ایجاد کننده پوکی استخوان هستند؟
– سن: با بالا رفتن سن، تراکم استخوان در هر دو جنس به تدریج کاهش می‌یابد؛ به طوری که از حدود ۴۰ سالگی نیم تا یک درصد در سال کاهش می‌یابد.
– جنس: پوکی استخوان در زنان به دلیل کم بودن توده استخوان و پدیده یائسگی شایع‌تر است. زنان در هر سنی ۴ تا ۵ برابر مردان دچار شکستگی استخوان می‌شوند.
– سابقه فامیلی: در صورت سابقه شکستگی در بستگان نزدیک (پدر، مادر، خواهر و برادر)، احتمال ابتلا به شکستگی تا دو برابر افزایش می‌یابد.
– نژاد و عوامل ارثی: نژاد آسیایی و افرادی که پوست و موی روشن دارند بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.
– جثه بدنی: استخوان بندی ظریف و جثه کوچک‌تر موجب افزایش احتمال پوکی استخوان می‌شود.
– مصرف داروها: مصرف طولانی مدت دارو‌های حاوی کورتون، دارو‌های ضد صرع و دارو‌هایی که برای درمان بیماری‌های تیروئید مصرف می‌شوند؛ موجب بروز پوکی استخوان می‌شود. این دسته داروها حتما باید با تجویز پزشک و در صورت نیاز با مکمل‌های دارویی مانند کلسیم و ویتامین «د» مصرف شوند.
– مصرف دخانیات و الکل: مصرف دخانیات شامل سیگار، قلیان، پیپ و چپق موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان می‌شود که به تسریع پوکی استخوان می‌انجامد.
مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول‌های سازنده استخوان موجب پوکی استخوان می‌شود.
چگونگی پیشگیری از پوکی استخوان
– قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب به دریافت ویتامین «د» کمک می‌کند.
– از مصرف دخانیات به هر شکل (سیگار و قلیان) خودداری کنید.
– ورزش مستمر و مناسب را در برنامه زندگی خود بگنجانید.
– لبنیات را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف روزانه ۳ لیوان شیر یا ماست کم چرب (یا دو قطعه پنیر بجای هر لیوان شیر) می‌تواند کلسیم مورد نیاز روزانه بدن را تامین کرده به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند.
– از مصرف نوشابه یا قهوه خودداری کرده و دوغ کم نمک را جایگزین آن کنید. روزانه ۸-۶ لیوان آب بنوشید.
اگر قادر به انجام انواع ورزش‌ها نیستید حداقل سه بار در هفته به مدت ۳۰-۲۰ دقیقه پیاده روی کنید. پیاده روی بهترین جایگزین برای انواع ورزش‌ها جهت جلوگیری از پوکی استخوان است.
پوکی استخوان این بیماری خاموش و بی‌صدا در دنیای امروز تا آنجا اهمیت دارد که یک روز در تقویم بنام این روز نامگذاری شده است، باشد که در این روز زنگ بی‌صدای این بیماری به صدا در آید تا به روزهای نیامده فکر کنیم و بکوشیم تا از همین امروز، باری را از دوش خود در روزهای کهنسالی برداریم.
روابط عمومی شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)
#پگاه
#شرکت_صنایع_شیر_ایران
